Tegenwoordig wordt bijna overal waar men over boeken praat, elk boek gereduceerd tot een aantal sterren. En ik betwijfel of dat een goede ontwikkeling is.
Ik kan het probleem eigenlijk nog verder doorvoeren, want eigenlijk worden voor letterlijk alles reviews gegeven via sterren. Maar dit is nu eenmaal een blog over lezen, dus ik hou het bij boeken.
Subjectief
Ik snap het voordeel wel, hoor. Het is eenvoudig om naar het aantal sterren te kijken en dan dus meteen te weten of een boek goed is of niet. Nee, wacht, dat moet ik anders zeggen. Meteen te weten of andere mensen het een goed boek vinden of niet. Want dat is nu juist het probleem. Wat bepaalt of iets een goed boek is? Dat is volkomen subjectief.
Ik ben bijvoorbeeld ooit begonnen in een boek van Colleen Hoover en ik vond het verschrikkelijk. Toch leert een snel kijkje op Goodreads me dat haar boeken allemaal 4 of meer sterren hebben.
Allemaal even veel sterren
Op zoek naar nog meer voorbeelden, viel het me op dat de meeste écht bekende auteurs, waar dus heel veel mensen een sterrenbeoordeling op geven, eigenlijk allemaal gemiddeld op iets meer dan 4 sterren zitten. Hoe minder bekend de auteur, hoe minder beoordelingen. En bij minder bekende auteurs zie je het gemiddelde dus ook dalen naar onder de 4.
Dat is statistisch goed uit te leggen. Hoe meer mensen reageren, hoe minder invloed de mensen die ergens negatief over zijn hebben op het gemiddelde.
Een eerlijk beeld?
Maar betekent dat dan niet dat die sterren juist een eerlijk beeld geven? Dat denk ik dus niet. Want door dit systeem krijgen minder bekende boeken steeds minder kans. Via apps als Goodreads en Hebban worden “wil-ik-lezen-lijstjes” samengesteld en die zijn bijna altijd gebaseerd op het feit dat anderen zo’n boek 4 of 5 sterren geven. Mijn eigen boek Huis vol verleden is bijvoorbeeld op Goodreads door 1 persoon beoordeeld met 2 sterren. Zou jij hem dan nog lezen?
Op Hebban heeft het boek 3 beoordelingen en een gemiddelde van 3,5 sterren. Voeg je die 4 beoordelingen bij elkaar, dan kom ik ineens op ruim 3, wat voor een eenvoudige feelgood helemaal niet slecht is. Maar ik denk dat mensen die op Goodreads aan het snuffelen zijn toch voorbij gaan aan dit boek, want het heeft maar 2 sterren.
Betekenis van de hoeveelheid sterren
Sowieso, wat betekent 2 sterren? Echtgenoot kwam toen ik daar hardop over nadacht met de volgende rating: 1 ster = niet uitgelezen, 2 sterren = met moeite uitgelezen, 3 sterren = best wel leuk, 4 sterren = goed, 5 sterren = heel erg goed.
Ik vond op Hebban een discussie over dit onderwerp en daar blijkt dat de meeste mensen ongeveer hetzelfde systeem gebruiken. Het probleem is alleen dat boeken zich niet zo gemakkelijk laten indelen. Is iets best wel leuk, of toch goed. En wanneer is het heel erg goed?
Op Goodreads is het officiele systeem: 1 star – didn’t like it, 2 stars – it was OK, 3 stars – liked it, 4 stars – really liked it, 5 stars – it was amazing. Daar is twee sterren dus meer waard dan op Hebban. Maar ook daar is de discussie hoe je nu precies bepaalt wat je van een boek vond. Sommige mensen hebben ingewikkelde berekeningen, waarbij ze verschillende aspecten van een boek beoordelen en daar een gemiddeld aantal uithalen. Maar iemand zei al dat bij haar door dat systeem vrijwel alles op 4 sterren uitkomt.
Reviews met woorden
Wat ik me vooral afvraag als ik dat soort dingen lees: waarom wordt het zo belangrijk gemaakt? Waarom nemen mensen zichzelf zo serieus dat ze er complete berekeningen overheen halen? Waarom kun je niet gewoon in woorden melden wat je van een boek vindt? Dat zou ik persoonlijk een stuk interessanter vinden. Zowel voor de lezer als voor de schrijver in mij. Want wat heb ik aan tweesterrenreviews als ik niet weet wat ik de volgende keer beter kan doen?
Het doet me trouwens ook denken aan een probleem dat op social media speelt met het simpele knopje waarmee je iets een like geeft. Maar wat als iemand iets heel verdrietigs beschrijft? Druk je dan op like? Dat kan heel verkeerd over komen. Woorden zijn niet voor niets uitgevonden, denk ik dan.
Dat is dan ook de reden waarom ik geen sterren uitdeel op mijn leesblog en mijn best doe te beschrijven wat ik zelf van een boek vind. Hebban en Goodreads gebruik ik niet en in mijn spreadsheet doe ik het ook zonder.
Maar nu ben ik nieuwgierig: gebruik jij sterren als rating? En zou je dat anders kunnen of willen doen?
foto door cottonbro studio